De btw-positie van non-profitorganisaties vraagt over het algemeen extra aandacht. Zeker nu tijdens de coronacrisis. Want als bijvoorbeeld een non-profitinstelling normaliter een horecaruimte aan een externe exploitant verhuurt, maar het restaurant nu door corona is gesloten? Wat zijn dan de gevolgen voor de btw?
Non-profitinstelling en aftrekrecht
Een ondernemer heeft recht op btw-aftrek voor zover hij btw-belaste prestaties verricht. Kosten die direct toerekenbaar zijn aan de btw-belaste prestaties komen voor btw-aftrek in aanmerking. Kosten direct toerekenbaar aan de btw-vrijgestelde prestaties komen niet voor btw-aftrek in aanmerking. Voor wat betreft de algemene kosten, dat wil zeggen de kosten die zowel toerekenbaar zijn aan de btw-belaste als de btw-vrijgestelde prestaties, is recht op btw-aftrek op basis van het pro rata van de btw-ondernemer. De pro rata-regeling houdt in dat de btw aftrekbaar is in de verhouding met de btw-belaste prestaties tot de totale prestaties. Het pro rata wordt als volgt vastgesteld:
Omzet btw-belaste activiteiten
——————————————————————- x 100%
Omzet btw-belaste én btw-vrijgestelde activiteiten
Omdat een non-profitinstelling vaak gedeeltelijk btw-vrijgestelde prestaties verricht, heeft zij voor een deel van haar inkopen geen recht op btw-aftrek.
Impact coronacrisis op pro rata bij non-profitinstelling
Omdat bepaalde btw-belaste activiteiten van non-profitinstellingen door de coronacrisis teruglopen, kan het pro rata van de instelling dalen. Denk bijvoorbeeld aan een zorginstelling die een horecaruimte exploiteert. Normaal gesproken levert de exploitatie van de horecaruimte btw-belaste omzet op, maar omdat door de coronamaatregelen de horecagelegenheden nu nog verplicht gesloten zijn, zal de zorginstelling op dit moment geen btw-belaste horeca-omzet ontvangen. Dit is nadelig voor het pro rata, en heeft gevolgen voor de btw-aftrek op de algemene kosten, zoals de kosten van onderhoud van het pand en de boekhouder.
Roerende en onroerende zaken
Daarnaast heeft het pro rata invloed op investeringen in roerende zaken in het lopende jaar en de vier voorgaande jaren, en op investeringen in onroerende zaken in het lopende jaar en de negen voorgaande jaren. Wanneer het pro rata toe- of afneemt, moet de eerder genoten btw-aftrek worden herzien. Bij een afname van het pro rata leidt dit ertoe dat de eerder bij de investering teruggevraagde btw gedeeltelijk moet worden terugbetaald.
Verhuur horecaruimte aan externe exploitant
Het komt voor dat non-profitinstellingen de horecaruimte aan een externe exploitant verhuren. Daarbij is vaak geopteerd voor btw-belaste verhuur, zodat de verhuurinkomsten het pro rata van de instelling omhoog brengt. Ondanks dat de exploitant de horecaruimte op dit moment niet kan gebruiken om de horeca-activiteiten te exploiteren, is het van belang dat de non-profitinstelling de huursommen blijft factureren aan de exploitant. Het opschorten van de facturering leidt namelijk niet tot opschorting van de prestatie, zodat de btw door de non-profitinstelling maandelijks verschuldigd blijft, ook als geen factuur wordt gestuurd.
Betalingsregeling
Een alternatief is om een betalingsregeling met de huurder te treffen, waarbij uitstel wordt verleend voor de huursommen exclusief btw. De huurder kan de gefactureerde btw in aftrek brengen. Dit geldt ook als de huurder de btw of de factuur aan verhuurder nog niet volledig heeft betaald. Het doorgaan met factureren van de huursommen leidt er bovendien toe dat het pro rata bij de non-profitinstelling niet verder omlaag gaat.
Conclusie
De coronacrisis heeft een veelal negatieve impact op het pro rata van non-profitinstellingen. Doordat btw-belaste omzet wegvalt, zal het pro rata in 2020 lager zijn dan voorgaande jaren zodat er een lager recht is op btw-aftrek op algemene kosten, en mogelijk herzienings-btw op investeringen in roerende en onroerende zaken in de voorgaande jaren moet worden terug betaald.